بانک ها در راستای بهینه سازی سبد، با ریسک های مختلفی مواجه اند که در صورت از بین بردن تمامی آنها، فرصت ها از دست می روند. بنابراین بر اساس تغییر شرایط و اطلاعات دریافتی از بازار، سطوح متفاوتی از ریسک را می پذیرند. به بیان دیگر در زمان تصمیم گیری و سرمایه گذاری به هر دو مفهوم ریسک و بازده همزمان توجه می کنند.این دو عامل از عواملی است که به صورت ویژه مورد توجه مدیران موسسات مالی به عنوان معیارهای اصلی در اتخاذ تصمیمات مالی می باشد. می توان گفت مهمترین و اصلی ترین تصمیمات مدیران مالی در موسسات ذکر شده و همچنین در شرکت های سرمایه گذاری، تعیین ریسک و بازده و همچنین تشکیل پرتفوی بهینه است که این تصمیمات باید در راستای به حداکثر رساندن ثروت سهامداران، اتخاذ شوند(بیاتی وهمکاران،1403).

عملکرد مالی یک بنگاه اقتصادی در یک محیط رقابتی همیشه با انواع متفاوتی از ریسک ها مرتبط هستند. برای اینکه شرکت ها بتواند نه تنها در بازار رقابتی ،بقای خود را حفظ کنند، بلکه موقعیت خود را نیز تثبیت کند، مدیر باید بتواند ریسک ها را به موقع شناسایی و ارزیابی کند و همچنین تصمیمات مدیریتی موثری برای به حداقل رساندن آنها اتخاذ کند (مارتینوا  وهمکاران،2021).

بانکها به عنوان شاخص ترین موسسات اقتصادی ، در اجرای سیاست های پولی دولت نقش مهمی ایفا می کنند، به نحوی که در شرایط مقتضی امکانات بدون استفاده را از مناطق دارای سرمایه مازاد به مناطق دارای کمبود سرمایه با کمترین هزینه انتقال می دهند ،در محیطی که بازارهای مالی به واسطه تغییرات سریع فناوری تغییر پیدا می کننداطمینان از کارایی بانکها اهمیت پیدا می کند ودر توسعه پایدار و تخصیص منابع نقش مهمی ایفا می شودلذا با حفظ سطح خاصی از سرمایه جهت کنترل ریسک های ناشی ازریسک پذیری های منتج عملیات واسطه گری در قالب الزام تبعیت به سطح خاص از نسبت کفایت سرمایه شد (بریگام  وهمکاران،2019).

بانک‌‌ها به‌دلیل ماهیت فعالیت خود با انواع مختلفی از ریسک‌‌ همچون ریسک‌‌ اعتباری، ریسک بازار، ریسک عملیاتی، ریسک نقدینگی و ریسک نرخ بهره روبه‌رو هستند و سعی می‌‌کنند این ریسک‌ها را (گرچه به‌صورت غیرمنسجم) شناسایی و مدیریت کنند؛ اما به‌تدریج و با گستردگی و گوناگونی فعالیت بانک‌‌ها و همزمان با ورود به گسترۀ متنوع خدمات پیچیدۀ مالی ‌‌و اعتباری، به مبحث مدیریت ریسک به‌منزلۀ یکی از مباحث مدیریت در تصمیم‌‌گیری‌‌های کلان و بلندمدت و نیز در مدیریت روزمرۀ فعالیت‌‌های بانکی توجه شده است(رستمی وهمکاران،1397).

ریسک بانکی به میزان تمایل یک بانک برای پذیرش خطر از طریق سرمایه گذاری بیشتری از منابع برای بهدست آوردن فرصت های بازار و تقویت ارزش فعلی خالص در یک فضایی با سرعت درحال تغییر، بسیار رقابتی و خواستار، اشاره دارد (فاسیو  و همکاران،2016) بنابراین ریسک واحد تجاری برای به دست آوردن فرصتهای جدید رشد، اطمینان از ماندگاری، رونق و پایداری طولانی مدت و حمایت از توسعه اقتصادی منطقه ای و کشور ضروری است (سو  و همکاران، 2017)محققان روش های مختلفی را برای شناسایی چگونگی تحقق ریسک واحدهای تجاری با استفاده از پایداری طولانی مدت، پیشنهاد کرده اند و می دانند که برخی از جوامع و افراد بسته به اینکه ریسک پذیری به عنوان سود یا ضرر بالقوه قاب بندی شده باشد، نسبتا متمایل به ریسک هستند(یوردانوا  وهمکاران،2011).

در بانکداری سنتی برای ریسک های مرتبط با فعالیت بانکی، روشهای متفاوتی جهت کاهش ریسک در نظر می گیرند. برای کاهش ریسک اعتبارات از روش تصویب تسهیلات بر اساس مشخصات یک به یک متقضیان به وسیله ی مدیران اعتباری با تجربه و بررسی و تصویب پیشنهادهای غیر معقول به وسیله ی مدیران ارشد استفاده می شود. روش دیگر، نظارت و بررسی دائم تسهیلات است که در آن بر اساس صنایع گوناگون (مناطق و کشورها) وضعیت گیرندگان وام باید بطور مدام بررسی شود. و همچنین روش مدیریت بموقع و آماده برای تغییر در ترکیب تسهیلات به علت اتفاقاتی که در بازار رخ می دهد یه گرفتن وثیقه های اضافی نیز برای کاهش این ریسک مدنظر است. روش آخر برای کنترل ریسک اعتبارات، بازنگری دوره ای به تسهیلات در قسمت دارایی ها، ترازنامه بانک است که بررسی های ماهانه یا سه ماهه وضعیت تسهیلات اعطائی، ارزیابی ارزش روز این دارایی ها با توجه با اتفاقاتی که در بازار رخ داده است، بررسی میزان تمرکز تسهیلات اعطا شده در صنایع گوناگون و در مناطق متفاوت، بررسی امکان فروش این دارایی ها از آن جمله هستند(براتي ولرستاني، 1395).

طی چند سال اخیر بحث ریسک و مدیریت آن در ادبیات مالی و بانکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به بیان دیگر نظام بانکی و مالی با انواع گوناگونی از ریسک روبرو هستند که مدیریت آنها در چارچوب خود بسیار با اهمیت است. نظام بانکداری و مالیه اسلامی نیز با عنایت به الزامات شرعی و ویژگیهای خاص خود با ریسک هایی روبرو است، این ریسک ها از دو دیدگاه قابل بررسی هستند: نخست، ریسک هایی که بین نظام های بانکی و مالی متعارف (ربوی) و اسلامی (بدون ربا) مشترک هستند و دوم اینکه ریسک هایی که فقط در بانک های اسلامی (غیر ربوی) وجود دارند. بنابراین باتوجه به ویژگی های خاص در تخصیص و تأمین وجوه و الزام های شرعی، نظام مالی و بانکداری اسلامی با پاره ای از ریسک ها روبرو می شود، که تکنیک و روش های مدیریت ریسک متعارف (سنتی) قابلیت برخورد با آنها را ندارند (هاشمیان وهمکاران،1400).

اهميت پايداري نظام مالي در توسعه اقتصادي موضوعي بديهي است. يك نظام مالي هنگامي پايدار است كـه وارد شـدن شوك به آن، موجب كاهش كارايي آن نشود. با توجه به نقش و جايگاه حسـاس صـنعت بانـك در نظـام مـالي ايـران و بانكمحور بودن اقتصاد آن، بروز هرگونه شوك در سيستم بانكي ايران ميتواند بخشهاي مختلف اقتصاد را با معضلات بسياري مواجه كند. اين صنعت، به رابطه بين ريسك هاي مختلف در صنعت بانكداري، تأثير اين ريسكهـا بـر ناپايـداري بانكها و احتمال بروز بحران توجه داشته است( فلاح شمس و بنی شریف ،1400).

2-1- مقدمه

2-2-مبانی نظری ریسک مالی بانکها

2-2-1- اهمیت بانک

2-2-2-عملکرد بانکها

2-2-3-ریسک مالی بانک

2-2-4-انواع ریسک های ‌مالی

1-ریسک ناشی از ساختار ترازنامه

2-ریسک ناشی از ساختار درآمد و سودآوری

3-ریسک کفایت سرمایه

4-ریسک نرخ بازده

5-ریسک بازار

2-2-5-طبقه بندی ریسک ها

1-ریسک اعتباری

2-ریسک نقدینگی

3-ریسک بازار(1-ريسک قيمت سهام 2 -ريسک نرخ بهره 3 -ريسک ارزي)

2-2-6-مدیریت ریسک مالی بانک (ریسک نقدینگی؛ریسک بازار و ....)

2-3- اهمیت و ضرورت مطالعه ریسک مالی بانک

2-4-مبانی نظری ارتباط ریسک مالی بانک ومتغیرهایی مالی ونظارتی

2-4-1- ریسک مالی بانک وحاکمیت شرکت

2-4-2- ریسک مالی بانک ومعیارهای مالی

2-5-پیشینه تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع ریسک مالی بانک

2-5-1-پیشینه تحقیقات انجام شده داخلی ریسک مالی بانک1403-1402

2-5-2-پیشینه تحقیقات انجام شده خارجی ریسک مالی بانک 2023-2022

منابع..................................