مبانی نظری و پیشینه تحقیق سالمندی

دسته بندي : گوناگون » مبانی نظری
مبانی نظری و پیشینه تحقیق سالمندی به صورت کامل و جامع در حجم  36 صفحه در فرمت word



بخشی از متن:
فصل دوم
ادبیات تحقیق
بخش اول: ادبیات نظری
مرور سالمندی در گذر تاریخ:
موضوع سالمندی و عوارض آن از قدیم‌ترین ایام مورد بحث پزشکی و زیست‌شناسی بوده است. بقراط حکیم یونانی سالمندی را حالتی ناشی از تعادل جسم و روان می‌پنداشت و پنجاه و شش سالگی را آغاز آن می‌دانست. او قدیمی‌ترین پزشکی است که در یادداشت‌های خود بر ادامه‌ی کار و پیشه سالمندان تاکید دارد و معتقد است که ادامه کار، انگیزه زندگی و امید را در این گروه به وجود می‌آورد. جالینوس پزشک رومی نیز بر ادامه فعالیت‌های سالمندان تا پایان عمر تاکید داشت و به عنوان نمونه از پزشکی به نام آنتیو خوس نام می‌برد که در هشتاد سالگی به معاینه و درمان بیماران می‌پرداخت و از تلفوس استاد سالمندی که تا صد سالگی سلامت خود را به خوبی حفظ کرد، یاد می‌کند (علائی حسینی، 1378).
دوبوآر (1365)  در کتاب کهنسالی، نتایج تحقیقات قوم‌شناسان را مورد وضعیت سالمندان جمع‌آوری کرده و نشان داده است که در بین اقوام ابتدایی کهنسالان یا در اوج حرمت اجتماعی یا در قعر آن قرار داشته‌اند.
در بین بومیان آمریکایی سالمندان روحانی خردمندان محافظی هستند که مسئول هدایت قبیله از پیچ و خم‌های خطرناک زندگی بوده و نسبت به فلسفه‌های جهانی که به طور نامحدود گسترش می‌یابند پاسخگو هستند (وال  و آردن به نقل از کاواناف، 1977)، این خردمندان در رویاها و اهداف قبیله مشارکت داشته و در مراسمات به عنوان شفادهنده عمل کرده ممکن است الهام‌هایی پیامبرگونه داشته باشند. جایگاه خردمندان محافظ در این قبایل محوری‌تر از رهبران مذهبی در جوامع غربی است (کاواناف، 1997).
در بین برخی از عشایر کشور ما در گذشته‌های دور که تحریکات مربوط به کوچ عشایر به صورت پیاده، بسیار سخت و طاقت‌فرسا بوده تحمل آن برای سالمندان میسر نبوده است. معمولا عشایر، سالخوردگان فرسوده را در قشلاق باقی می‌گذاشتند. چنان‌چه سالمند به همراه قبیله خود کوچ می‌کرد و در راه قادر به حرکت نبود او را در غارهای بین راه یا در محلی که به این منظور درست می‌کردند با مقداری آب و غذا می‌گذاشتند و به کوچ خود ادامه می‌دادند. این محل‌ها را در قبیله بویراحمد، غرب‌خانه‌ها و در بختیاری غاردالو می‌نامیدند (سام آرام، 1372).
در ادیان توحیدی توجه و رسیدگی به سالمندان و احترام‌گذاری نسبت به آنان به شایستگی مطرح و مدنظر بوده است. در قرآن کریم به طور غیرمستقیم و در روایات به طور مستقیم احترام به سالمندان مطرح شده است. رسول خدا(ص) فرمودند کسی که حرمت سالمندان را بشناسد و او را به خاطر کهنسالی احترام بگذارد. خداوند او را از بیم روز قیامت در امان می‌دارد. یا از امام صادق(ع) نقل شده است: یکی از راه‌های تجلیل از خداوند تجلیل از پیر سالخورده است، از این قبیل احادیث و روایات که حاکی از اعزاز و اکرام سالخوردگان در نظر اولیاء بزرگ اسلام است، فراوان ارائه شده است (موسوی وادقانی، 1378؛ حیدرنیا، 1378؛ مهدوی، 1378).
ویژگی‌های جمعیتی سالمندان:
1- ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در جهان:
افزایش امید به زندگی در پرتو پیشرفت‌های علمی در زمینه بهداشت عمومی از یک‌سو و کاهش نرخ تولد در جهان از سوی دیگر باعث شده است که جمعیت جهان نسبت به سال‌های قبل پیرتر شود. در پژوهشی که در آغاز آخرین دهه قرن بیستم تاکنون در آمریکا انجام شده است، نشان داده شد که متوسط طول عمر که در سه هزار سال پیش از میلاد 18 سال بود، در آغاز قرن بیستم به چهل و هشت سال افزایش یافته و اکنون به بیش از 80 سال رسیده است (علائی حسینی، 1378). اگر سن میانه (Median) را به عنوان شاخصی برای سنجش وضعیت جمعیت در نظر بگیریم (سن میانه سنی است که سن 50 درصد جمعیت کمتر از آن و 50 درصد بیشتر از آن است). سن میانه جمعیت جهان از 5/23 سال در سال 1950 به 1/26 در سال 1998 رسیده است و پیش‌بینی می‌شود در سال 2050 این سن به 8/37 سال برسد (زندی، 1999).
2- ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در ایران
در ایران آمار و ارقام موجود نشان می‌دهند که طی سال‌های 1335 لغایت 1375 در حالی‌که جمعیت 17/3 برابر و رشد آن از 9/3 درصد در دهه 65-1335 به 50/1% در سال‌های 75-1370 کاهش یافته، جمعیت سالمندان (60 سال و بیشتر) 36/3 برابر شده است. نسبت سالمندان به کل جمعیت طی سال‌های 1335 تا 1375 یک روند افزایشی داشته به خصوص آن‌که در 20 سال آخر، این نسبت از 25/5% به 64/6% افزایش یافته است (خرمی، رستگارپور و آقائی دوست، 13)
بیماری آلزایمر:
تاریخچه:
تاریخ آشنایی با بیماری آلزایمر بسیار کوتاه است و تحقیقات صورت گرفته در مورد آن حدوداً از 20 سال گذشته آغاز گردیده است. در کتاب‌های تاریخی مصری‌ها سابقه‌ی این بیماری به سه هزار سال پیش می‌رسد، البته به عنوان کم‌حافظگی و فراموشی.
در کتاب مذهبی به میزان قابل‌ ملاحظه‌ای راجع به بیماری فراموشی بحث شده، جالینوس در 1100 سال پیش تمایز بین فراموشی و نارسایی روحی را بیان می‌کند. فلاسفه و نویسندگان راجع به بیماری پیری مطالبی را متذکر شده‌اند. شکسپیر از پیری به عنوان دوره بچگی مجدد و فراموشی یاد می‌کند. و افلاطون در نوشته‌های خود اظهار می‌دارد که افراد پیر مسئول جنایات و کارهای خلاف خویش نیستند (پورتر، 1383). قرن‌ها بیماری آلزایمر به عنوان بیماری روحی و روانی مورد نظر بوده، تا این‌که در سال 1906 یعنی یک قرن پیش دکتر آلویس آلزایمر ، پزشک آلمانی، ناگهان چندین گام بزرگ پیش رفت و وجود ضایعات مغزی خاصی را در بیماران سالخورده که دچار ضعف قوای ذهنی بودند، گزارش کرد.
دکتر آلزایمر، بیماری سالمندی داشت که از مشکل شدید در حافظه رنج می‌برد. در نمونه‌برداری‌هایی که پس از مرگ وی از مغز او به عمل آمد، رسوبات متراکمی در خارج و اطراف سلول‌های عصبی مشاهده شدند (پلاکت‌های نروتیک) در داخل سلول‌ها هم، دسته‌هایی از ساختارهای نوارمانند دیده شدند که بعدها آن‌ها را دسته‌های نوروفیبریلاری نامیدند.
مطالعات نشان می‌دهند که حدودا 18 تا 20 درصد افراد بالای 65 سال از اختلال شدید شناختی رنج می‌برند که متاسفانه یک سوم آنان به فراموشی مبتلا هستند و در اینجاست که فرد به آلزایمر مبتلا و قسمت‌های مختلف مغز او دچار مشکل شده است (همتی مقدم، 1383).